Người có hành vi che giấu tội phạm không phải chịu trách nhiệm hình sự trong trường hợp nào?

Theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015, không phải mọi trường hợp che giấu tội phạm đều bị xử lý hình sự. Pháp luật có quy định cụ thể để bảo đảm sự nhân đạo, phù hợp với đạo lý gia đình trong một số trường hợp nhất định.

Người có hành vi che giấu tội phạm không phải chịu trách nhiệm hình sự trong trường hợp nào

Người có hành vi che giấu tội phạm không phải chịu trách nhiệm hình sự trong trường hợp nào?

Căn cứ khoản 2 Điều 18 Bộ luật Hình sự 2015 quy định:

“Người che giấu tội phạm là ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ hoặc chồng của người phạm tội không phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại khoản 1 Điều này, trừ trường hợp che giấu các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng khác quy định tại Điều 389 của Bộ luật này.”

Như vậy, nếu người che giấu tội phạm là người thân thích trong phạm vi gia đình như ông, bà, cha mẹ, con cái, anh chị em ruột, vợ hoặc chồng của người phạm tội thì sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Tuy nhiên, nguyên tắc miễn trừ này không áp dụng nếu hành vi che giấu liên quan đến các tội thuộc nhóm xâm phạm an ninh quốc gia hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng được quy định tại Điều 389 Bộ luật Hình sự 2015.

Các tội danh mà nếu che giấu vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự bao gồm:

Tội phản bội Tổ quốc (Điều 108 Bộ luật Hình sự 2015).
Tội gián điệp (Điều 109).
Tội xâm phạm an ninh lãnh thổ (Điều 110).
Tội bạo loạn (Điều 112).
Tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân (Điều 113).
Tội phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của Nhà nước (Điều 114).
Tội phá hoại việc thực hiện các chính sách kinh tế – xã hội (Điều 115).
Tội phá hoại chính sách đoàn kết (Điều 116).
Tội tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Điều 117).
Tội phá rối an ninh (Điều 118).
Tội chống phá cơ sở giam giữ (Điều 119).
Tội tổ chức, cưỡng ép, xúi giục người khác trốn đi hoặc ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân (Điều 120).
Tội trốn đi hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân (Điều 121).

Như vậy, trong đa số các trường hợp thông thường, nếu người che giấu là người thân thích với người phạm tội thì không bị xử lý hình sự. Tuy nhiên, khi hành vi che giấu liên quan đến các tội đặc biệt nghiêm trọng hoặc xâm phạm an ninh quốc gia, dù là người thân trong gia đình cũng vẫn bị truy cứu trách nhiệm theo quy định của pháp luật.