Vay tiền nhưng không trả, pháp luật xử lý như thế nào?

Không ít trường hợp người vay tiền nhưng không trả, thậm chí bỏ trốn. Vậy theo quy định của pháp luật, hành vi vay tiền nhưng không trả sẽ bị xử lý như thế nào?

Vay tiền nhưng không trả, pháp luật xử lý như thế nào

1. Vay tiền nhưng không trả là vi phạm nghĩa vụ dân sự

Theo Điều 466 Bộ luật Dân sự 2015, bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn, trừ khi hai bên có thỏa thuận khác. Nghĩa vụ trả nợ là bắt buộc, nếu người vay không thực hiện thì có thể bị xử lý tùy theo mức độ vi phạm.

Cụ thể, có hai trường hợp thường gặp:

Trường hợp 1: Không có khả năng trả nợ, không có dấu hiệu gian dối
Nếu người vay thực sự gặp khó khăn tài chính, mất khả năng chi trả nhưng không có hành vi bỏ trốn hoặc gian dối để chiếm đoạt tài sản, thì đây là tranh chấp dân sự.
Trong trường hợp này, bên cho vay có quyền khởi kiện tại Tòa án dân sự để yêu cầu người vay trả nợ, bao gồm cả tiền gốc, lãi (nếu có thỏa thuận), và các chi phí hợp lý khác.

Trường hợp 2: Cố tình không trả, có hành vi gian dối hoặc bỏ trốn
Nếu người vay có khả năng trả nợ nhưng cố tình không trả, dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản thì đây không còn là vấn đề dân sự mà có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

2. Xử lý hình sự với hành vi cố tình không trả nợ

Theo Điều 175 Bộ luật Hình sự, người vay tiền có thể bị xử lý hình sự nếu:

Vay, mượn hoặc thuê tài sản của người khác rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt.
Đến hạn trả mà có khả năng nhưng cố tình không trả.
Dùng tài sản vay được vào mục đích bất hợp pháp, dẫn đến mất khả năng trả nợ.

Mức hình phạt đối với tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản như sau:

Phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm nếu chiếm đoạt tài sản từ 4 triệu đến dưới 50 triệu đồng.
Phạt tù từ 2 năm đến 7 năm nếu phạm tội có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp hoặc chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50 đến dưới 200 triệu đồng.
Phạt tù từ 5 năm đến 12 năm nếu chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200 đến dưới 500 triệu đồng.
Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm nếu chiếm đoạt tài sản trị giá 500 triệu đồng trở lên.

Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc hành nghề từ 1 đến 5 năm, hoặc bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

3. Kết luận

Như vậy, hành vi vay tiền nhưng không trả có thể bị xử lý dân sự hoặc hình sự, tùy theo mức độ và ý chí của người vay.
Nếu bạn là người cho vay, hãy lưu giữ đầy đủ chứng cứ như giấy vay tiền, sao kê chuyển khoản, tin nhắn hoặc nhân chứng để bảo vệ quyền lợi của mình khi có tranh chấp xảy ra.