Làm gì khi nhận thừa kế nhưng không đủ diện tích tách thửa?

Hiện nay, thủ tục khai nhận di sản thừa kế, đặc biệt đối với bất động sản, đang trở thành một vấn đề pháp lý phức tạp, nhất là khi phần đất được thừa kế không đủ điều kiện để tách thửa theo quy định pháp luật. Vậy khi rơi vào tình huống này, người thừa kế nên xử lý ra sao để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn.

1. Điều kiện chung để được tách thửa đất

Căn cứ vào Luật Đất đai năm 2013 và các văn bản hướng dẫn, để một thửa đất được tách thửa thì cần đáp ứng các điều kiện chung như sau:

Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ/Sổ hồng).
Không nằm trong diện tranh chấp, kê biên thi hành án hoặc hết thời hạn sử dụng.
Phải đảm bảo về diện tích tối thiểu và kích thước cạnh theo quy định của UBND cấp tỉnh.

Ví dụ: Theo Quyết định số 20/2017/QĐ-UBND của TP. Hà Nội:

Đối với đất ở tại phường/thị trấn: diện tích tối thiểu là 30m2, mặt tiền và chiều sâu tối thiểu 3m.
Đối với đất ở tại các xã: diện tích tối thiểu bằng 50% hạn mức giao đất ở và chiều rộng mặt tiền, chiều sâu không nhỏ hơn 3m.

2. Hướng xử lý khi diện tích đất thừa kế không đủ tách thửa

Nếu diện tích đất nhận thừa kế không đáp ứng điều kiện tách thửa thì người thừa kế có thể cân nhắc một trong các giải pháp sau:

2.1. Cùng đứng đồng sở hữu trên Giấy chứng nhận

Trường hợp phần đất không đủ để tách thửa, các đồng thừa kế có thể lựa chọn hình thức đồng sở hữu. Theo khoản 2 Điều 98 Luật Đất đai 2013, khi có nhiều người sử dụng đất chung, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sẽ ghi rõ thông tin của từng người.

Các cá nhân đồng sở hữu có thể cùng đứng tên trên một Giấy chứng nhận hoặc yêu cầu cấp riêng từng bản. Khi chọn phương án này, các bên phải lập văn bản thỏa thuận phân chia di sản và ghi rõ không yêu cầu tách thửa riêng.

2.2. Một người nhận đất, các bên còn lại nhận giá trị tương ứng

Đây là cách xử lý linh hoạt và phổ biến. Các bên thừa kế thỏa thuận để một người đứng tên quyền sử dụng đất, người này sẽ thanh toán bằng tiền cho các thành viên còn lại theo tỷ lệ phần thừa kế tương ứng.

Ví dụ: Bà A để lại thửa đất 100m2, có 5 người con thừa kế. Diện tích không đủ để tách làm 5 phần. Các con có thể thỏa thuận:

Anh cả nhận toàn bộ đất và chi trả cho 4 người còn lại mỗi người 1/5 giá trị đất.
Hoặc cả 5 người đồng sở hữu, cùng đứng tên trên Giấy chứng nhận.

3. Thủ tục khai nhận di sản khi đất không đủ điều kiện tách thửa

Việc khai nhận thừa kế trong trường hợp này được thực hiện theo trình tự như sau:

Giai đoạn 1: Công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Phiếu yêu cầu công chứng.
Văn bản thỏa thuận phân chia di sản.
Di chúc (nếu có).
Giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế.
Giấy chứng tử của người để lại di sản.
CMND/CCCD của người thừa kế.
Sổ đỏ/Sổ hồng của tài sản.
Hợp đồng ủy quyền (nếu có).

Bước 2: Nộp hồ sơ tại tổ chức hành nghề công chứng

Bước 3: Công chứng viên kiểm tra hồ sơ

Hồ sơ đầy đủ: tiếp nhận và thụ lý.
Hồ sơ thiếu: yêu cầu bổ sung.

Bước 4: Niêm yết tại UBND cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người mất

Thời gian niêm yết: 15 ngày.

Bước 5: Ký và công chứng văn bản phân chia di sản

Sau thời gian niêm yết, nếu không có tranh chấp, công chứng viên sẽ ký xác nhận văn bản thỏa thuận phân chia di sản.

Giai đoạn 2: Sang tên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Đơn đăng ký biến động đất đai (Mẫu 09/ĐK).
Văn bản thỏa thuận phân chia di sản (bản công chứng).
Sổ đỏ gốc.

Bước 2: Nộp hồ sơ tại Văn phòng đăng ký đất đai hoặc UBND cấp xã

Bước 3: Cơ quan tiếp nhận và giải quyết hồ sơ

Nếu hồ sơ hợp lệ: cập nhật thông tin, cấp Giấy chứng nhận mới theo đúng nội dung thỏa thuận.

Kết luận

Việc nhận thừa kế mà không đủ điều kiện tách thửa không đồng nghĩa với việc mất quyền hưởng di sản. Người thừa kế có thể lựa chọn phương án đồng sở hữu hoặc định giá tài sản để phân chia. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi và tránh phát sinh tranh chấp, cần thực hiện đúng thủ tục pháp lý và lập văn bản thỏa thuận rõ ràng, minh bạch.

Nếu bạn cần hỗ trợ chi tiết hơn về hồ sơ và thủ tục thừa kế đất không đủ tách thửa, hãy liên hệ với New Key Law Firm – CN Khánh Hòa để được tư vấn miễn phí và chính xác nhất.

Xem thêm bài viết liên quan: